Column

Zo maar (normaal)

Deze morgen heb ik in mijn bureau de Messiah nog een opgelegd. Sedert weken ligt daar een CD uit de reeks pianosonates van Beethoven en ik wil wel eens iets anders. En zie, opeens voel ik het weer: wat kan muziek toch optimistisch klinken! En vooral dit.
Eerst meldt de bas afwisselend zeer ingetogen en enthousiast dat "The People that walked in the Darkness have seen a great Light. And they that dwell in the Land of the Shadow of Death, upon them hath the light shined". En het koor geeft - schitterend - de verklaring: "for unto us the Child is born". Geen enkel koorstuk is er ooit meer of beter in geslaagd mij optimistisch te stemmen dan dat. Er steekt een onwaarschijnlijke ontwikkeling in, een grote stuwing, een overrompelende aanstekelijkheid.

Voor een koor is vocalises zingen niet meteen het eenvoudigste, de technische moeilijkheid kan het plezier soms danig bederven. Bovendien hebben ze dikwijls een louter versierende functie.

Niet hier. In deze koorpassage illustreert de vocalise op "born" de groeiende blijheid voor de geboorte, voor het nieuwe. En eigenlijk is heel deze fuga zo. Stap na stap na stap worden we in vlotte vaart naar de verwondering, het geluk, de extase gebracht. Deze beweging ontploft in "Wonderful, Counsellor, The Mighty God, The Everlasting Father, The Prince of Peace". En dit alles gebeurt in natuurlijke, ongecompliceerde tonen. Nooit komt bij mij de vraag op naar interpretatie, naar historische uitvoering, naar regels van expressiviteit.

Het staat er gewoon, puur, altijd even ongerept. Ook dat draagt wellicht bij tot het "optimistisch" gevoel dat ik krijg bij die muziek. En het is optimisme. Zuiver geluk, absoluut, explosief.

Verschillend van bijvoorbeeld de fenomenale positieve vertroosting die uitgaat van het slotkoraal uit de Johannespassie van Bach. Het optimisme van "For unto us is born" bouwt niet op een contrast met voorafgaand verdriet, is niet paradoxaal, maar rechtuit, het staat op zich zelf.

Op een of andere manier is dat (voor mij ?) energie, vuur. Niet het vuur dat verbrandt, maar het vuur dat vervoert, aandrijft, verwarmt.

Het valt me op dat de Messiah nog meer van die parels bevat: Glory to God the Highest, het gloria van de geboorte door het koor, Rejoice greatly, O Daughter of Sion van de sopraan.

Mijn dag is goed.

Nawoord

Waarom noemen wij (ik?) die perceptie "natuurlijk"? Waarom klinkt bepaalde muziek zo vanzelfsprekend emotioneel, overstijgt ze de gebreken van welke uitvoering of "interpretatie" ook? Ik zou het niet weten. Ik zou het eigenlijk wel willen weten.

Carlos Bourgeois, 1 december 2001

© v.z.w. Gents Madrigaalkoor