SS

Het Gents Madrigaalkoor werkt mee aan SS. Lees er alles over.

Als Josse De Pauw iets op het toneel brengt, krijg je meer dan alleen maar theater. Voor de productie die in juni 2002 in het nieuwe Brugse concertgebouw in première gaat, werkt hij met acteurs, dansers, een cineast en een koor. Het koor kent u al, nu nog de rest.

We hadden afgesproken in de foyer van Het Net in Brugge, om kennis te maken met alle deelnemende partijen en over een werkbrunch de aanpak van het project SS te bespreken. Aan de grote tafel zitten Josse De Pauw en Tom Jansen (acteurs en regie), Kirsten Bell (coördinatie dans), Peter Van Kraaij (film), Herman Sorgeloos (decor), Robrecht De Spiegelaere (Het Net) en nog enkele Net-medewerkers al te aperitieven wanneer wij (koordirigent en MaarNormalist) als laatste binnenkomen. We voelen meteen, dit project hééft het. Niet door dat binnenkomen, natuurlijk, maar door het respect en de openheid waarmee deze club uit verschillende disciplines te werk gaat. Ongedwongen professioneel, klaar om te werken vanuit een idee. Josse De Pauw legt het opzet uit, met occasionele ondersteuning van Tom Jansen.

De basis is het boek van Armando en Sleutelaar: De SS'ers. We spraken met Armando en die kon zich achter ons project opstellen. Die SS'ers zijn geen spijtoptanten, ze kijken wel terug op "die domme stap", maar verder gaan ze niet. Geen excuses of zo. Het idee om daar iets mee te doen, broedt bij mij al enkele jaren. We zouden er een evocatie rond willen maken, geen verhaal met zijn begin/midden/einde. We werken met film, woord, dans en koor. Het wordt een poging om los te komen van de gebruikelijke problematiek van de oorlogvoering, met zijn goed en kwaad, en op zoek te gaan naar reflecties in en over onszelf. Hoe ver staat het denken van die SS'ers af van het onze? Wat zouden wij doen in een gelijkaardige crisissituatie? Zouden we wel echt reageren zoals we dat nú graag willen?

Elementen die dat kunnen helpen evoceren zijn b.v. het samenzijn, met zijn twee polen: het fenomeen groep is tegelijk fantastisch en beangstigend. Daarom gebruiken we ook een koor. Ook voor de rust die ontstaat uit samen zijn. Kijk maar naar het publiek in een theaterzaal: de mensen moeten eerst wennen aan de voorstelling met haar décalages voor er een interne rust kan komen.

De natuur en de plaats van de mens erin, dat kunnen we filmisch brengen, chair et peau, zonder gezichten. Misschien ook portretten van oude mensen, we zien wel. Maar de echte gezichten op scène, dat zijn de acteurs, en de dansers interageren ermee. Met die stukjes leggen we een puzzel samen tot er een ritme in de voorstelling komt en we bij de toeschouwer twijfel kunnen zaaien. De twijfel die in elk van ons knaagt, de kwetsbaarheid van de mens.

De componenten, muziek, dans, film..., geven we de kans zich eerst autonoom te ontwikkelen. Wie de langste voorbereidingstijd nodig heeft, begint er het vroegst aan. Het koor kan gepaste muziek zoeken, het liefst muziek die zelf geen uitgesproken boodschap brengt, wel emoties oproept. Johan zorgt ook voor muzikale bind-elementen en muzikale statements. Wij (Josse en Tom) komen regelmatig naar de oogst kijken en proberen de links te leggen tussen al die partijen. Op die manier komt het project organisch tot stand. In mei passen we de elementen stilaan in elkaar.

Dat belooft, denken wij (niet luidop), al klinkt dat allemaal wel erg plastisch. Zal aanpassen worden met zo'n statisch groot koor. Moet kunnen, toch. Organisch en zo, jawel.

Er zal op het toneel beweging zijn, de dansers, de acteurs. Misschien laten we ook een ontevreden figuur over het podium wandelen, die voortdurend zijn onvrede manifesteert. Kan het koor ook bewegen? Dat zou prachtig zijn.

Tuurlijk kan het koor dat, wat had je gedacht.

De voorstelling heet SS. Gewoon de twee letters. We spelen in elk geval in Brugge de première vanaf 13 juni, waarschijnlijk daarna ook in Brussel. Amsterdam hadden we ook graag gehad maar dat lukt in 2002 niet omdat er dit jaar geen Hollandfestival plaats heeft. En, misschien, als er belangstelling is, kan er een herneming zijn in het najaar. Misschien, want niet alleen moeten alle medewerkers beschikbaar zijn, we doen ook moeilijk over de zaal. De scène moet groot genoeg zijn!

Mooi zo, afgesproken. Wij blij terug de fiets op. Brugge op een klare zondagochtend, ons hoofd helder vol verwarrende ideeën. Maar met Josse De Pauw lukt het wel.

SS. Klinkt toch scherp, zo'n titel.

Enkele dagen later krijgen we een verslagje toegemaild, geadresseerd "aan alle SS-medewerkers".

MC

Josse De Pauw

Josse De Pauw (1952) is niet alleen beroemd uit Iedereen beroemd. Hij is acteur en schrijver, en kreeg in 1991 de staatsprijs voor toneelliteratuur en vorig jaar de Océ Podium prijs. Josse De Pauw studeerde theater en richtte in 1976 met enkele vrienden Radeis op, een theatergezelschap dat "voor niets en niemand respect had", vooral op reis ging en graag improviseerde. Hij stichtte ook mee het artiestencollectief Schaamte, een voorloper van wat nu het Kaaitheater is. Hij speelde in een aantal films (o.m. Sailors don't cry, Les rives du fleuve, Wait until spring Bandini en Iedereen beroemd). Hij is ook een jazzliefhebber. In de film Just Friends speelde hij zelfs saxofoon. Vorig jaar verscheen Werk, zijn literaire debuut (columns tellen blijkbaar niet mee) dat meteen een succes werd. Het bevat autobiografische elementen - zo komen zijn vrouw Fumiyo erin voor, die bij Rosas danst, zijn Japanse schoonfamilie en natuurlijk zijn dochter Hana. Josse is een taalmens. "Taal is vergissingen," zegt hij, "het woordje tafel, door mij of mijn Japanse eega gedacht, levert al een hoogteverschil op van om en bij de halve meter" en "Taal is mank. Aan die kreupelheid hebben we het bestaan van poëzie te danken".

De productie

Concertgebouw, 't Zand, Brugge op donderdag 13, vrijdag 14 & zaterdag 15 juni (20.30 uur). Kaaitheater, Brussel op woensdag 3, donderdag 4 en vrijdag 5 juli 2002.

Via de mogelijkheden die Brugge 2002 hen biedt, werken Josse De Pauw en Tom Jansen het project SS uit tot een groter evenement met een aantal randactiviteiten. De eigenlijke voorstelling wordt gepland in het spiksplinternieuwe Concertgebouw. Naast de 5 acteurs (Josse De Pauw, Tom Jansen, Dirk Roothooft, Carly Wijs en Els Deceukelier) verschijnt ook het Gents Madrigaalkoor o.l.v. Johan Duijck op de scène. Roberto Olivan ontwerpt de choreografie, terwijl Peter van Kraaij instaat voor de filmbeelden.

Gelijktijdig zijn er plannen om een tentoonstelling op te zetten met plastisch werk van Armando. Met De Werf en Cinema Lumière wordt onderhandeld om eventueel een aantal jazzconcerten en filmvoorstellingen te organiseren i.v.m. de betreffende periode van WO II (b.v. films van Leni Riefenstahl).

SS is een productie van Het Net i.s.m. Brugge 2002

© v.z.w. Gents Madrigaalkoor